Wɔatintim: 31.07.2022
Nea etwa to a yegyinaa wɔ Greenland ne Qaqortoq. Ɛwɔ nnipa bɛyɛ 3050, na ɛyɛ kurow a ɛso sen biara wɔ Greenland kesee fam.
Ná yɛakyerɛw kurow no mu akwantu ho nhyehyɛe anɔpa.
Ɛhɔni bi kyerɛɛ yɛn kwan faa ne kurom na ɔkyerɛɛ yɛn n’akorow ne baabi a wɔwoo no.
Ne nyinaa mu no, ɛkame ayɛ sɛ wɔ akwantu no mu no yesuaa n’asetra a nsɛm a esisii wom, a ɛde no kɔɔ Germany, Israel ne Afrika bere a na ɔyɛ ɔbabun no ho ade pii sen beae no ho ade.
Wɔ gua so abɔnten so no, yetwaa Greenland asubura biako pɛ a wosii wɔ ha wɔ 1927 mu no ho.
Ofie bi a wɔde nnua ayɛ fã bi wɔ hɔ a na duadwumfo ne wɔn a wɔyɛ adwuma wɔ hɔ no wɔ wɔn adwumayɛbea ahorow wɔ ne nkyɛn.
Ɔkwankyerɛfo no san kyerɛɛ abɔnten din no bio, na ɛhyɛ nsrahwɛfo pii nkuran sɛ wɔmfa wɔn ho mfonini wɔ n’anim.
Wɔsii Agyefoɔ Asɔre ketewa kɔkɔɔ no wɔ afe 1832 mu.
Na ɛsɛ sɛ wɔyɛ no ankasa mfe anan a atwam ni, nanso hyɛn a na ɛsɛ sɛ ɛde nnua a wɔde bɛyɛ no fi Norway no kɔhwee fam wɔ "kurow a ɛbɛn hɔ" Paamiut no anim ma enti ɛkaa akyi mfe anan pɛ.
Efi 1973 no Asɔre Foforo no agyina soro wɔ kurow no mu. Wɔkyerɛ sɛ ne nsusuwii gyina nsukyenee bepɔw bi so.
Wonim kurow no nso sɛ adwinni ahorow a wɔasen wɔ ɔbo no mu nyinaa.
Yehuu wɔn mu binom bere a yɛn nkutoo na yɛnam kurow no mu no.
Yɛforoo antweri bi nso. Woasi kuropɔn no wɔ bepɔ bi so, enti ɛkame ayɛ sɛ afie nyinaa wɔ hwɛbea fɛfɛ - nanso ɔkwan a wɔfa so kɔ hɔ no nyɛ mmerɛw.
Nokwarem no, na yɛakyerɛw akwantu a yɛbɛkɔ Vikingfo asɔredan dedaw bi nso. Awerɛhosɛm ne sɛ hyɛmma a na ɛsɛ sɛ ɛde yɛn kɔ hɔ no sɛee na enti na ɛsɛ sɛ wɔtwa akwantu no mu.
Enti yɛnantew fii kurow no mu kakra kɔɔ ɔtare bi so.
Wɔ awɔw bere mu no, ɛhɔnom mmofra binom (ɛda adi sɛ awɔw kɛse) de eyi di dwuma sɛ baabi a woguare.
Ná yɛpɛ sɛ yɛnantew mpoano na yɛde yɛn nsateaa sɔ nsu no hyew hwɛe bere tiaa bi pɛ. (Nsɔhwɛ no kyerɛe sɛ na awɔw wom dodo sɛ wobeguare, ɛwom sɛ ɛsono mmofra bi a wɔbɛn hɔ no te nka de.)
Awiabere no yɛtee ɔkasa bi a Oduruyɛfo. Stefanie Arndt, po mu nsukyenee ho nimdefo a ɔbɛyɛ ɔkasafo wɔ akwantu no mu. Ɔbɔɔ Endurance Expedition 2022 a ɛkɔɔ Antarctica, a amanaman ntam kuw bi hwehwɛɛ hyɛn a asɛe a ɛwɔ din koro no ara a ɛmemee wɔ hɔ wɔ 1914 mu no na wohuu no ho amanneɛ.
Ade kyee no yɛtraa nsu no so efisɛ na yɛresan akɔ Iceland atwa Atlantic po no.