रानटी रोमानिया

रानटी रोमानिया: 1.11 दिसा. आमी अराडा लागसार अविश्वसनीय 26 अंशांचेर रोमानियांत गाडी चलोवन भितर सरतात. आमची भोंवडी सुरू जाले उपरांत पयलेच खेपे शिमेचेर कस्टम अधिकारी आमच्या कागदपत्रांचेर बेगीन नदर मारतात. कांय नजो! खोशीन! पयलीं आमकां विग्निट आनी रोमानियन पयशे मेळटात: लेउ (बहुवचन लेई). एक गरीब बायल सरळ वयर येवन पयशांची भीक मागता. आमी तिका आमचे निमाणे हंगेरी फोरिंथ (सुमार 4.50 युरो) दितात. ती सगळ्या तोंडार किरणोत्सर्ग करता आनी तिचो घोव बरोबर येवन क्लोव्हराच्या पलतडीं आमच्या बशीची तोखणाय करता. "बरी गाडी... बरी इंजिन... छान गाडी".... रोमानियाक येवकार. वेळ परत एक वर मुखार दवरतात. आमी फकत फाटल्या सप्तकांत तांकां परतून हंगेरींत घाले... म्हाका आवडटा... सांजवेळार लांब जायत आसा.आदींच पयल्या ल्हान शारांत हांगाच्या लोकांची अत्यंत गरिबी पळोवंक मेळटा. चड करून आमकां पोरणी जर्जर घरां दिसतात. फकत भायर मागीर घोड्यांचो पयलो पंगड. शेतकार रानांतल्यान लांकूड हाडटात... हांगा घोड्या वांगडा... सामकें सामान्य. तुमकां काळांत फाटीं उडी मारल्या अशें दिसता... उण्यांत उणीं 100 वर्सां. मारोस न्हंयचे रेंवटी देगेर आमी रात सारपाचें थारायतात. सांज जाल्या आनी काळखांत रोमानियांत गाडी चलोवंक फावना कारण जायते भटकले आनी खड्डे आसात. गांवांतल्यान पयस एक व्हडली सुवात मेळटा आनी आमी अजापीत जातात. कोयर ह्या (खरें म्हणल्यार) सपनांतल्या न्हंयचे देगेर कोयर आनी चड कोयर. सगळे हांगा सगळें उडयतात... कोयर उडयतात... सामान्यताय (hhmmppfff)? पयले भटकले सुणे आमचे भोंवतणी चोरून वतात. पूण सगळेच भियेल्ले आनी लजतात आनी कसलोच धोको निर्माण करिनात.आमी आमच्या दारांक डबल लॉक करतात... रोमानियेची बरी नामना ना... तुमकां केन्नाच कळना! आनी प्रामाणीकपणान सांगपाचें जाल्यार त्या पयल्या राती आमच्या दोगांयचीय बरी न्हीद आयली ना. हांगा सगळें अजूनय sooo विचित्र आसा आनी रातच्या वेळार दरेक आवाज आयकूंक मेळटा. दुसऱ्या दिसा सकाळीं आमी भितरल्यान लिपोवा कडेन वचपाक लागतात. रस्ते उबगण आनी रस्त्या परस चड पॅचवर्क आसात. रोखडेंच घोड्यान ओडून व्हरपी गाडी परतून आमचे वटेन येता. रोमानियांतलें सामान्य दिसपट्टें जिवीत. आमी पयसुल्ल्या गरीब गांवांतल्यान येतात. पबा मुखार घोड्याच्यो गाडयोय आसात... (रगतांत ०.० आल्कोहॉल आशिल्ल्या पबांत वचपाचो सगळ्यांत वायट मार्ग न्हय). रस्त्या कुशीक आशिल्ले लोक अजापीत जावन आमचे फाटल्यान एकटक पळयतात. फुलांचीं बशी घडये हांगाच्यान इतले फावटीं येनात. एक जाण्टी बायल आपल्या बिली बोकड्याक गांवांतल्यान व्हरता, रस्त्या कुशीक गाय आनी घोडे चरतात. कोंबयो मुक्तपणान धांवतात... आमी अजापीत जावप बंद करूंक शकनात. हांगा डिझेलाची किंमत १.४० युरो... सरासरी रोमानियन मनशाक ४५०-७०० युरो मेळटात हें मतींत घेतल्यार तें खूब... आनी सगळेच घोड्याचेर ओडून व्हरपी गाडयो घेवन हांगा भोंवतात हातूंत अजाप ना. आमी अराद शारांतल्यान येतात. कुरूप पोरने राशीचे काँक्रीटाचे बंकर आमकां येवकार दितात. रोमानियन लोक विक्षिप्त लोकां भशेन गाडी चलोवतात... सांगपाक दुसरो मार्ग ना. ओव्हरटेकिंग आनी हॉर्न वाजोवप जाता... जितलें चीकीयर, वेगान जिखता.... थोड्याच काळा उपरांत आमी दोगांय आमच्या तंत्रिकांच्या शेवटाक आनी घामाक... .. कांयच ना कशें हांगाच्यान भायर शारा भायर आमकां जायती शेतकी जमीन दिसता, स्टेपी, स्टेपी आनी स्टेपी हांचे मदीं परतून... क्षितीज मेरेन. वेळोवेळ आमी ल्हान ल्हान गांवांक हात लायतात, गरीब घरां आनी जायतीं पोरणीं जर्जर शेतांचीं मैदानां आमकां दिसतात. हांगाच्या दर एका घरांत बाग, कोंबयो, बोकड्यो, मेंढरां आनी घडये बागेंत गाय लेगीत आसता. आनी अर्थांतच दर एका गांवांत कितलेंय ल्हान आसूं, उण्यांत उणीं दोन तीन इगर्जी. हांगाचे ८०% लोक रोमानियन ऑर्थोडॉक्स धर्माचे, उरिल्ले २०% कॅथलिक आनी प्रोटेस्टंट. ताकाच लागून गांवांत तीन न्हय जाल्यार उण्यांत उणीं दोन इगर्जी आसात. आमी गाडी चलोवन सेमेनिक पर्वताचेर वयर सरतात. गांवांनी लोक अजापीत जातात. भुरगीं आमचे फाटल्यान धांवतात आनी हात हालयतात. रस्त्या कुशीक सगळेकडेन सुणीं बसतात, पडून भोंवतात. आमच्या गाडयेंत कोणूच भितर सरचो न्हय अशें हांव मागतां. आमी सुरडेन्कु माइक तळ्याक वचपाक सोदतात. आमचो मोबायल अॅप आमकां तळ्याच्याच कुशीक आशिल्ल्या कुळागराचेर एक उत्तम सुवात दाखयता. हाचे खातीर आमी एका रानांतल्यान 3km गाडी चलोवची पडटा. रोमानियांत कसलोच प्रॉब्लेम ना. आमी साहस सुरू करतात एका उब्या घाण रस्त्यार. आमी फकत चलपाच्या गतींत गाडी चलोवंक शकतात, इतलें दुर्गम. 3km अशेंच अशेंच पातळ्ळां आनी फिनिश जावचे थोड्याच वेळान आमकां सुपर खडबडीत देंवपाची तोंड दिवची पडटा!! हाआआआआ??? आमी केन्नाच थंय सकयल देंवचे नात!! आमी परत केन्नाच थंय उठचे नात... म्हणून फाटीं वळचें... आनी सगळो उबगण मार्ग परत येयात (ggrrrr). पूण अजूनय आमकां रूंद स्टेपांत रावपाक एक बरी सुवात मेळटा आनी थंय एक उत्तम दृश्य मेळटा. दुसऱ्या दिसा सकाळीं आमी दोंगरी दृश्टीकोनांत देवा कडेन फुडें वतात. गाडयेंत फकत 15 मिनटां रावल्या उपरांत रोमानियन लोकांच्या ड्रायव्हिंग स्टाइलाक लागून आमी परतून घाम काडटात. ते पुरायपणान पिशें... खास करून ट्रक चालक. लोक सामके वक्र वाठारांत ओव्हरटेक करतात... ट्रेलर आशिल्ले ट्रक.... विस्वासांत येना... बरें, हो एक आमी आतां मेरेन गेल्ल्या सगळ्या देशां परस चड आसा. घटमूट तंत्रिका तंत्राची गरज आसता. आमी देवा शारांतल्यान येतात. हांगाय जायतीं कुरूप राशीचीं घरां. मास बंकर.... आनी मागीर... शाराच्या भायल्या वाठारांत... अचकीत एक निवासी वाठार. एक घर दुसऱ्या परस स्वांकी...अत्यंत गरिबी आनी अत्यंत गिरेस्तकाय...एकमेकांक लागीं...मध्यम वर्ग ना. आमी "एलकेडब्ल्यू-स्ट्रीक" पास करतात. ट्रकांनी भरिल्ली व्हडली पार्किंग, मदीं मुठीभर रिग केल्लीं बायलां जीं ट्रक चालका वांगडा गाडयेंत गायब जायत रावतात. आमची वाट एके न्हंयचे देगेर वता, देगांनी पुरायपणान कचरो आसा. आमी एका ल्हान वसणुकेचेर थांबतात जंय पोरणी पारंपारीक घरां परतून तयार करतात. हांगा कांय तरेचें उक्त्या हवेंतलें संग्रहालय तयार करपाक जाय आसतलें. हें पुराय जातलें काय ना हें खूब प्रस्नचिन्न आसा. आमी सेबेसाक येतात. ट्रान्सिल्वेनिया हांगासावन सुरू जाता. सुमार ११५० हजार जर्मन वसणूककार हांगा रावपाक लागले. रोमानियन साम्राज्याची उदेंत शिमो सुरक्षीत दवरपाक मदत करपाखातीर रोमानियनांनी तांकां भरती केल्ले. ताचो व्हडलो वांटो मध्य फ्रँकोनिया आनी मोझेल ह्या न्हंयांतल्यान आयलो. एक भाग पूण बॅव्हेरियांतल्यानय. निर्जन वाठारांनी तांकां रावपाक जमीन मेळ्ळी. जायते रावले आनी ताकाच लागून ह्या वाठारांत अजूनय जर्मन भास उलोवपी लोक आनी जर्मन नांवां आशिल्लीं सुवाती आसात... हरमनस्टॅड सारकीं. आमी कार्पेथियन लोकांच्या सुरवेक आसात. ही व्हडली दोंगर माळ हुंपपाक जाय... ती आमच्या आनी काळ्या दर्या मदीं आसा. आमी फामाद ट्रान्सफागरासन हाय आल्पायन रस्तो गाडी चलोवंक सोदतात... पूण दुर्दैवान आमकां खूब उसरां जालां. सारकें 4 दीस उशीर. 11/1 दिसा तो बंद आसतलो (howl howl). पूण आमी तरी थंय वचपाचें थारायतात, कारण हांगा दर दिसा 25 अंश आसतात... आनी कोण जाणां?... घडये आमचें नशीब बरें जातलें? देखून आमी कार्पेथियनाचे वटेन फुडें वतात. सिबियू (हर्मनस्टॅड) उपरांत आल्प्स पर्वताच्या मुळसांत आशिल्ल्या भशेन खऱ्यांनीच गांवगिरे जाता. दुकरांनी भरिल्लीं घोड्यांचीं गाडयो, शेत नांगरपी घोडे, सगळेकडेन दुख्खी सुणीं, मुक्त धांवपी कोंबयो, घोडे आनी गाय. चड गांवगिरें शक्य ना!! विंडशील्डाक चिकटून आसां... पळोवपाक कितलेशेच आसात... अजाप जावप बंद करपाक मेळना. दोंगराच्या मदीं आशिल्ल्या गुरा रणहीई हांगा आमी रात सारतात. सांजवेळार अचकीत आमच्या बशींत एक मात्सो व्हडलो, लंगडी, पातळ, दुख्खी दिसपी सुणो येता. तो सावधानतेन लागीं वता. ताका कितें तरी खावपाक दिल्या बगर आमकां रावना. लोभान सगळें खाता आनी मागीर आमच्या बशी मुखार पडटा. तो आमचे कडेन दुख्खान पळयत रावता, जशें म्हणटा: कृपा करून म्हाका आपल्या वांगडा व्हर. हांगा इतले पातळ सुणे पळोवन काळजाक चोळटा... पूण सगळ्यांक आमी वाचवंक शकनात (दुर्दैवान). दुसऱ्या दिसा आमी फुडें वतात. आयतार आसा आनी दादले-बायलो सगळे पारंपारीक वेशभूशेंत सजयल्ले आसात. तो इगर्जेंत वता. तशेंच चड करून परतून घोड्याच्या गाडयांनी. आमी कार्पेथियनांत फुडें फुडें वतात आनी व्हडल्या दृश्टीकोनांतल्यान गाडी चलोवन, मध्ययुगांत परत व्हरपी गांवां वयल्यान वतात. मेंढरांचो व्हड कळप घेवन स्टेपांत भोंवपी गोठाणी आमकां खूबदां दिसतात. कार्पाटेंगबिएर्गे स्टोनांत एक व्हडली "स्कायलायन" उडयता ..... फुडें फुडें आमी दोंगरांत गाडी चलोवन वतात. आनी मागीर आमी ताचे मुखार आसात. ट्रान्सफॅरेजन हाय आल्पायन रस्तो!! आडायले!! (बकवास बकवास बकवास). गॅस स्टेशनाचेर आमी एका पुलीसा कडेन उलयतात. ताका दिसता तुमी मात्शें वयर वचूंक शकतात... फायद्याचें... आनी मागीर परतून फाटीं सकयल. पासाचेर बर्फ पडलो... देखूनच माथ्यार बंद आसा. आमी विभाग तरी गाडी चलोवपाचें थारायतात. वक्र तो दोंगराचेर चडांत चड वयर वता. अजूनय आमचे भोंवतणीं रान. दुर्दैवान तुमकां चड दिसना. आनी मागीर फुडल्या हेअरपिन वांकड्या फाटल्यान!! आरे ना!! होच शेवट?? आमी अजून झाडां रेशे वयर लेगीत पावूंक नात. पूण नशीबान हांगा गोंडोला आसा. ताचे कडेन तुमी सगळे वाटेर उंच पठार मेरेन गाडी चलोवंक शकतात आनी थंय थोडें भोंवपाक शकतात... ठीक आसा... तो पर्याय!. पूण मागीर कोप्पची घडणूक परतून मारता. आयज सावन दुरुस्ती कामाक लागून गोंडोला सेवा बंद आसा!! खरेंच केंस फाडून काडटात.... पूण ताका फायदो जायना... आमी सोंपें घेवपाचें थारायतात. एमी वांगडा दोंगरांत भोंवचें, कितें तरी खावचें आनी परतून सकयल वचपाची वाट काडची. तें घडये कांयच न्हय!! कार्तांत निमाणें आमकां (बऱ्याच काळा खातीर) एक कॅम्पसाईट मेळटा जी परतून उक्ती आसा. आतां मेरेन तीं सगळीं बंद आशिल्लीं, जरी ट्रॅव्हल गाइड वर्सभर उक्ते आसात अशें सांगलें. रोमानियांत ते इतले गंभीरतायेन घेनात. डच वेवस्थापनांत आमकां निवळ आशिल्ली एक बरी सुवात मेळटा!! शॉवर घेवचो. आमकां तें बरोच तेंप ना. पयली शावराच्या सकयल बंद (गरज आशिल्ली). आमचे वांगडा साइटचेर एकमेव सोयरे आसात ते तीन भुरगीं आनी एक काफिली आशिल्लें एक तरणाटे रोमानियन जोडपें. हांगा सुटी घेतली आनी दोंगराचेरूय आशिल्ले, आनी मोडून पडल्ल्या गोंडोलाकय तांकां त्रास जातालो. आमी गप्पा मारपाक लागतात. दोगांय खूब व्यक्तीमत्वाचीं आसून ती बायल (आंद्रेय) जर्मन भास अस्खलितपणान उलयता. बरें ताका लागून तें रिलेक्स जाता. ते आमकां आपल्या जाग्यार आपयतात. - हय खरेंच. आमी सुर्याक गप्पा मारून बसतात आनी सोसो (तो मनीस) काळ्या दर्याक वतना आमकां नकाशांत कांय दृश्यां काडटा. उत्कृश्ट!! तशेंच तांणी स्वता एकठांय केल्ल्या हेझलनटांचो व्हडलो वांटो (रुचीक, रुचीक) आमकां दितात. तुमकां दोगांकय आभार, छान संवाद आनी टिपां खातीर. उपरांत साइटचो मॅनेजर आमचें बेड लिनेन आपल्या खाजगी वॉशिंग मशीनांत धुवन काडटा... हाचे परस चड कितें मागूं येता? आमी हांगा गांवांतल्या पोरन्या सिस्टरसीयन मठाच्या अवशेशांक भेट दितात... दुर्दैवान फकत एक अवशेश उरला (इगर्ज सोडल्यार - तातूंत अजूनय सेवा जातात)... ह्या काळांत तुर्कांनी केल्ल्या जायत्या हल्ल्यांक लागून ताका वायट लुकसाण जालें रोमानियन इतिहासाचेर परिणाम जालो. पूण भग्नावशेश लेगीत पळोवपाक सोबीत आसात. आमकां ताचो आनंद मेळटा. फाल्यां आमी कार्पेथियनांचेर डॅन्यूब डेल्टाच्या दिशेन फुडें वचतले... रोमानियांत आनीक कितें वाट पळयता हाची आमकां उमेद आसा. ताजें धुवन आनी सामानांत भोंवपाची इत्सा भरून आमी दुसऱ्या दिसा आमची भोंवडी चालू दवरतात. फागरासांत खरेदी करपाक वता. हांगा तुमकां Kaufland, Lidl and Co . आमी सोबीत निवासी वाठारांनी वतात. सोबीत घरां वाटेर वळीं आसात. म्हणल्यार रोमानियांतय ते अस्तित्वांत आसातच... मध्यमवर्गीय. पूण हांगाय रस्त्यार जायते झींटी आनी रोमा... ते भुरग्यांक भीक मागपाक धाडटात. आमी पयशे दिना, पूण आमच्या सामानांत भुरग्यांचीं खेळणीं आसतात आनी तीं दितात. चलयेचे दोळे चकचकतात, आवयचे उणे. तशेंच सुण्यांच्या अतिरिक्त जेवणाची व्हडली पोती घेतली. आमी थारायलें की आमकां एकेच तरेचे भटकले दिसले जाल्यार तांकां एक दीस तरी उपाशी नासतना दिवपाचो आसा. ट्रॅव्हल गाइड म्हणटा तांकां फातरांनी धांवडावपाक!! पूण हे सुणे मात आक्रमक नात. मातशें चिंतीत, राखून दवरपी, इश्टागत करपी आनी अत्यंत उपाशी. आनी तांकां कितेंय दिल्यार लेगीत ते ट्रोल करतात आनी ट्रॅव्हल गाइड म्हणटा तशें तुमच्या फाटल्यान वचना. आमी रास्नोवांत आसात आनी रोझनाऊ वाड्याक भेट दिवपाची इत्सा आसा. बस उबी केली, कांय ताजेपण घेतले, ल्हान गाडये कडेन दुर्लक्ष केलें... वचूंया... दोंगराचेर सारकें वयर. दोंगराचेर उंच व्हड अवस्थेंत एक व्हडलो वाडो आमकां दिसता. पूण चेकआउटाचेर आमी (परत) कडू निराश जातात. हांगा मध्ययुगीन फिल्माचें शूटिंग सुरू आसा आनी आमकां भितर सरपाक मेळना!! खरेंच आतां?? आमी कितें केलां??? पूण आमीय तें संयमान घेतात... बेगीन आंगणाचें ल्हानशें चित्र काडलें... आनी फुडें आमी वतात... परत दोंगरा सकयल आनी बशींत न्हिदेची सुवात सोदपाक. जवळ जवळ दोंगराच्या माथ्यार आमी सोदतात तें आमकां एके पावली आशिल्ल्या व्हडल्या देगणांत मेळटा. आमी आमची बस उबी करून पिकनिक कोनशाक धरून सुर्याक झाडा सकयल बसतात. हांगा वयर दोंगरांत कसलें दृश्य. एकूच वायटपण (gulp gulp): आमी इंटरनॅटाचेर वाचतात की कार्पेथियनांत - हांगाच - तपकिरी अस्वलांची प्लेग (double gulp) आसा. अंदूं लोकांचेर 145 हल्ले जाल्यात. लोकसंख्या चड आशिल्ल्यान अस्वलांक, तांच्या व्हड प्रदेशांवांगडा, आतां सुवात ना. आनी आमी आतां हांगाच तांच्या टर्फाचेर आसात. आमी रानांचे वटेन कान चोळून दवरले... तुमकां केन्नाच कळना. आमी आमच्या फर नाकाचेरूय आदारून आसतात. तिका अस्वलांची जाणविकाय जातली आनी वेळ येतकच मारतलो (अशें आमचें इत्साशक्त). पूण सुर्याचो अस्त जातकच आमी बेगीन बशींत बसून ती योग्य रितीन कुलूप लायतात. भायर ताचें नाक आकर्शीत करपाक शकता अशें कांयच ना हाची आदींच तपासणी केली. बरें, गुड नाईट मागीर :) रातच्या वेळार आमकां अस्वल दिसलो ना आनी आमी सकाळीं लांब चलून (आर्मड ग्रीन) फुडें वतात. वाटेर आमी कार्पेथियन पर्वताच्या उंचायेचेर आशिल्ल्या बऱ्या टाळयेच्या स्की रिसॉर्टांतल्यान वतात. हांगाच गिरेस्त आनी सुपर रिच सुटी. फुडल्या हॉटेला फाटल्यान एक चिक हॉटेल येता. ते भायर तळ्यांत स्टिल्टांचेर आशिल्लें हॉटेल लेगीत आमकां दिसता. वायट न्हय... पूण आमचें न्हय. आमी शाराच्या मदीं नाश्तो करतात आनी गिरेस्त रोमानियन लोकांचो देखावो पळोवन अजापीत जातात आनी मागीर मुखार वतात. मागीर वेळ आयला. आन्येक हायलायट फकत कोनशाक आसा. आमी ब्रॅनांत आसात. हांगासर नामनेचो काउंट व्लाद ड्रॅकुला टेपेस हाचो वाडो!! आमकां खबर आशिल्ले सगळे ड्रॅकुला सिनेमा हांगाच चित्रीत केल्ले. आमची वाट पळोवपी कितें हाचेर आमी खूब उत्सुक आसात. हजारांनी लोकांनी हांगाच्या वाड्यांतल्यान उमाळ्यांत वाट धुकलपाची आसा... आमी जवळजवळ एकलेच आसात ;) ह्या वाड्याचो निमाणो रावपी राजा पयलो फर्डिनांड आशिल्लो आनी सध्याच्या सुविधेक तोच जापसालदार आसतलो. आनी कितें म्हणचें? आमी अजापीत जावप बंद करूंक शकले नात. एक सोबीत वाडो, तातूंत जायत्यो पुराय सज्ज केल्लीं कुडीं. जेवणखाणाची कक्ष, रांदचीकूड, बांय, न्हिदपाची खोंप, ऑफिस.... आनी अर्थांतच वायट छळाचीं साधनां आशिल्ली छळाची कक्ष. तेन्ना सगळें आशिल्लें. सोबीत सजयल्ली आनी दर एका कुडींत उजो लावपाची सुवात आशिल्ली ही खऱ्यांनीच सोंसपा सारकी सुवात आशिल्ली. वयर सकयल वांकड्या कोनशांतल्यान वतात. हांगा टेरेस आनी बाल्कनी आनी फव्वारो आशिल्लें सोबीत आंगण आसा. आमी एकदम रोमांचित आसात. आमी भेट दिल्लो सगळ्यांत सोबीत वाडो. सांजवेळार आमी ज़ार्नेस्टींतल्या "आल्पिन-रॅंच" हांगा चेक इन करतात. एक ल्हानसो साधनसंपन्न इटालियन हांगासर एक व्हडली वोमो कॅम्पसाईट जादू केल्या. निवळ वॉशरूम, टीव्ही आशिल्ली व्हडली रावपाची सुवात, उक्तो उजो, जेवणाची सुवात आनी व्हडली रांदचीकूड. तेभायर वळवळपी पोनी आंगणांत मुक्तपणान धांवतात. आमच्या फुडल्या आंगणांत कितें आसा तें एमीक विस्वासांत येना. पोनी खरेंच तिचे परस चड व्हडली ना. आमकां हें बरें दिसता आनी एक तरणाटो फ्रेंच कुटुंब वळखतात, तांणी आपल्या भुरग्यांक शाळेंतल्यान भायर व्हरून 8 म्हयने आमच्या सारकेच मार्गान चड करून गाडी चलोवंक सुरवात केली. बरें तें छान. (फ्रांसांतय प्रॉब्लेम न्हय... भुरग्यां खातीर सुटयेची गजाल येता तेन्ना फकत जर्मनीच खूब उणाव येता) दुसऱ्या दिसा सकाळीं उठून आमी अजापीत जातात. दाट धवो दंव सगळेंच व्यापून दवरता. रातच्या वेळार पयलेच खेपे खरेंच थंडसाण आयली. उश्णतायमापकांत -2 अंश दाखयतात. पूण आदींच इकरा वरांचेर आमी भायर सुर्याक नाश्तो करतात (हातूंत अजूनय एक अद्भुत शक्त आसा). बुझाऊचे दिकेन फुडें वचचें. उपरांत आमी बऱ्या प्रवासाच्या रस्त्यार सिनुइया वरवीं कार्पेथियन न्हंय हुंपतात. कसली रायड (बीम बीम). सुमार २०००मी.उंचायेचेर जायत्या ल्हान दोंगरी गांवांतल्यान वक्र रस्ते. कार्पेथियन मासिफाच्या भोंवतणी आमकां जायतीं बुरुज आनी तेमकां आशिल्लीं सोबीत रोमानियन घरां दिसतात. रस्त्यार विकपी सोरो, म्होंव, चीज, द्राक्ष आनी सफरचंद हांचे दोंगर आनी व्हड मेंढरांचो कातडो दितात. एक स्टँड फुडल्या स्टँडाच्या फाटल्यान वता. हांव अक्षरशः विंडशील्डाक चिकटून आसां. पळोवपाक इतलेंच आसा. आमी बेर्का हांगा आसात आनी पॅक्लेले मिनीक भेट दिवपाक सोदतात. फकत हांगा आनी आयसलँडांत अस्तित्वांत आशिल्लो चिखलाचो ज्वालामुखी. आमी मडीलँड कॅम्पसाईटांत चेक इन करतात. अवर्णनीय ज्वालामुखीच्या दृश्टीकोनान भरिल्ल्या एका साधनसंपन्न रोमानियनान हांगा एक ल्हानशी कॅम्पसाईट स्थापन केल्या.... वा सध्या बांदकाम सुरू आसा. तो अभिमानान आमकां भोंवतणी दाखयता. भाड्याक घेवंक मेळपी ल्हान ल्हान घरां बांदतात. वाटकुळें घर आनी दोंगराळ घर आला लॉर्ड ऑफ द रिंग्स पयलींच सोंपलां. कितलेशेच कामांत आसात. आमी एकले सोयरे आनी परतून म्हान अशें समजतात. मागीर ज्वालामुखी मेरेन एक मार्ग. आमचे दोळे रूंद जातात, सगळेकडेन जमीन बुडबुडटा. चिखल धर्तरेंतल्यान भायर सरता आनी ल्हान ल्हान ज्वालामुखींत रास जाता. दोंगरांतल्यान चिखल न्हंयांनी व्हांवता. रोमानियन दोंगरांनी भरिल्लो खरो रेंवट चंद्राची दृश्टी. दोंगरांतलें स्टेपी तण निळ्या मळबाकडेन सर्त करता. गोठाणी मेंढरां आनी बोकड्यांचे व्हडले कळप दोंगरांतल्यान व्हरतात. आमी पुरायपणान उडून गेल्ले. आतां उण्यांत उणीं रोमानियान आमकां.... पुरायपणान.... आपल्या मंत्रा खाला दवरल्यात. दुसऱ्या दिसा शेफ स्वता रोमानियन खाशेलपणां रांदता वा ग्रिल करता. कितें अपेक्षा करची हाची आमकां उमेद आसा. कोंबडो, सॉसेज, फ्राय आनी कोलस्लाव हें रुचीक जेवण खावन दुसऱ्या दिसा आमी ब्रायलाक वतात. एक साहसी फेरीबोट डॅन्यूब न्हंय हुंपून व्हरता. एक गंज आशिल्ली ल्हानशी बार्ज, जाचेर 12 गाडयो आनी आमची बस सगळेकडेन भरून दवरल्या (एक इंच मुक्त सोडना), मोठ्यान खिळखिळीत आनी डोलून न्हंयचे दुसरे वटेन चुगता. रुमानियन शैलीचे नेव्हिगेटर्स... तुमीय तांचो अणभव घेतिल्लो आसूंक जाय. दुसरे वटेन, तो गंज आशिल्ल्या धातूच्या पत्र्यांचेर (खरेंच ते वयर धरतात काय?) परतून घट्ट जमनीचेर. जालें! आमी मागीर रोखडेंच डॅन्यूब न्हंयचेर रावपाक एक छान सुवात सोदतात. आमचे भोंवतणी: जायते थळावे मत्स्यगंधी. सगळे इश्टागतीन हात हालयतात आनी आमच्या बशीक आंगठो दाखयतात. आमचे कुशीक अचकीत कांटेरी झाडां मदीं काळजाक चोळपी म्याऊ. एक क्षीण जाल्ली माजर माजर थंय बसून कडू रडटा. आमचें सुण्यांचें जेवण चड व्हडलें आशिल्ल्यान हांव लोणी बिस्कुटां घेवन वयर वता आनी तांकां लोभोवपाचो यत्न करतां. ती खूब भियेता, पूण भूक चड. फाटल्यान आशिल्ल्या देगेवयल्यान एक नुस्तेकार म्हाका आवाज करता. म्हाका कांयच समजना... फकत खांदो वळोवचो. तो म्हाका हात हालयता, आपल्या बाल्दींत हात घालता आनी म्हाका तीन ल्हान नुस्तें दिता - माजराक!! हें बरें न्हय? हांव तुमचे उपकार मानतां: मुलतुमेस्क - तुमकां खूब आभार, आनी तांकां माजराक हाडून दिवचें. ती लोभीन ताचेर घुरी घालता. जायत्या रोमानियनांकय जनावरांचें काळीज आसता... गरिबी फकत चड... आनी जनावरां खूब चड. सांजवेळार आमी बेगीन न्हिदेंत वतात आनी जवळजवळ चीजी सुर्यास्त आसता. दुसऱ्या दिसा आमी आमचो निमाणो पांवडो डॅन्यूब डेल्टा कडेन सुरू करतात. ब्रायला ते मुरिघिनोल मेरेन. ज्वालामुखी दोंगरांतल्यान आनीक एक अद्भुत विभाग. सगळें हळडुव्या स्टेपी तणान व्यापिल्लें आसता. पळोवपाक सोबीत. आमी एका दोंगराचेर विसव घेवन ताचेर चडटात. कसलें नदर. फकत भव्य... रोमानियेचें दृश्य. आमी एका गांवांतल्यान येतात, जंय निमाणे संस्कार जातात. हांगा सगळो गांव खूब पेनंट आनी ध्वज घेवन मिरवणूक गांवांतल्यान मोर्चा काडटा. मुखार गाडयेचेर आशिल्ली मडें. उकतें!! वा. एक वेगळोच प्रकारचो निमाणे संस्कार.डॅन्यूब डेल्टाक सगळ्यांत लागीं आशिल्ल्या गांव मुरिघिनोलांत आमी एकमेव उक्त्या कॅम्पसाईटांत तपासणी करतात. कॅम्पिन अॅलेक्स हांणी केला. आमकां एक तरणाटो, इश्टागत करपी रोमानियन आवडटा, जो फकत आपलें घर उजवाडाच्या रंगांनी रंगयता. तशेंच ताचे वांगडा दुसऱ्या दिसा खातीर डॅन्यूब डेल्टा कडेन बोटीची भोंवडी बुक करतात. खरेंच हांगा सगळें पयलींच गिमाचो उत्सव... पूण फाल्यां आमी भायर सरतले. सांजवेळार आमी एमी वांगडा गांवांतल्यान भोंवपाक वतात. आमी एटीएम सोदतात. रोमानियांत सदांच खरेंच रोमांचक आनी एकदम गॅन्टलेट धांवप. सगळेकडेन सुणीं. एकलो भोंवपाक लागता, रस्त्यार साखळी प्रतिक्रिया सुरू करता. दर एका घरांत उण्यांत उणे 3 सुणीं आसतात. कांय जाण सामकेच ल्हान साखळींचेर, कांय जाण आंगणांत मुक्तपणान भोंवतात... कांय जाण रस्त्यार मुक्तपणान भोंवतात. गांवचे लोकय आमकां मंगळावयले भशेन पळयतात. वर्साच्या ह्या वेळार पर्यटकांक मेळटात. आनी ते आपल्या सुण्याक भोंवपाक व्हरतात. आमी पुरायपणान निवळ नात अशें तांकां दिसतलें. रोमानियांत कोणूच भोंवपाक वचना. हांगा सुणीं एकटेंच भोंवपाक वतात. उपरांत आमी एटीएमय सोदून काडून लायनींत उबे रावतात. पयशे काडपाक लोक घोड्याच्यो गाडयो घेवन येतात... रोमानियांत सगळें वेगळें. दुसऱ्या दिसा सकाळीं आमी डॅन्यूब डेल्टाक वचपाक भायर सरले. डॅन्यूब डेल्टा काळ्या दर्याचे शिमेचेर आसून तो ५८८ चौखण मिटर जीवमंडल वाठार, युरोपांत वेगळो आसून तातूंत अगणित न्हंयो, उदकामार्ग आनी तळीं आसात. ८०% रोमानियन वटेन आनी २०% युक्रेनाचे (हांगासावन पयस ना). हांगा वट्ट ५२०० वेगवेगळीं प्राणी आनी वनस्पती जाती आसात. किंगफिशर, दर्यांतले गरुड, कॉर्मोरंट, पेलिकन आनी आनी आनी अस्वल, वाग, रानदुकर, सोरोप आनी बिच्छू हांचेवांगडा त्रिभुज वाठार वांटून घेतात. त्रिभुज वाठारांत कांय ल्हान ल्हान गांव आसात, जांकां फकत बोटी वा हेलिकॉप्टरांतल्यान वचूंक मेळटा. लिपोव्हन अशें म्हण्टात ते लोक हांगा रावतात. रोमानियन लोकांचो एक हळदुवो कातीचो, सोबीत आनी निळ्या दोळ्यांचो प्रकार, आनी अल्पसंख्यांक (कित्याक? विस्वासाक लागून, अर्थांत... आनीक कित्याक). लिपवानर रशियन-ऑर्थोडॉक्स भावार्थाक पाळो दितात आनी उरिल्ले रोमानियन लोक घडये ग्रीक-स्लाव्हिक-ऑर्थोडॉक्स भावार्थाक पाळो दितात... तें मानपाक जाय... मागीर विस्वास उणो जाता??? पयलीं जायते लिपोव्हन दांड्यार लासून उडयताले आनी ते ह्या पयसुल्ल्या वाठारांनी फाटीं सरल्यात. आमची वाट कितें वाट पळयता तें पळोवपाक आमी उत्सुक आसात. कांद्याचें कातीचें तत्व हें दिसाचें क्रम. आमचे कडेन 5° आसा!! आमी भायर सरले आनी पयलीं वेगवेगळ्या उदकामार्गांनी आरामशीर क्रूझ करतात. कांय वेळार उदकाचेर थोडीं घरां आसतलीं. कांय सुटयेचीं घरां... उरिल्लीं - घरां परस चड झोपडपट्ट्यो - थळाव्या नुस्तेकारांनी रावतात. निमाणें उदकामार्ग उगडटा आनी आमी एका व्हडल्या तळ्या कडेन पावतात. आमी गरुड (माय गॉड ते व्हडले), कॉर्मोरंट, बदकां, कांसव आनी कांय निमाणे पेलिकन लेगीत पळयतात (तांणी आफ्रिकेक वचपाची उड्डाण चुकयल्ली आसूंक जाय). परत परत तो अरुंद उदकामार्गांतल्यान सरळ फुडल्या तळ्यांत वता. कसलो सोबीत दृश्य. चडशीं सुकणीं गेल्लीं आसूं येतात... पूण अजून पळोवपाक खूब आसा. दोन वरां उपरांत आमी घरा वतात. आलॅक्स खरेंच गॅसाचेर पावल घालता... तोय पुरायपणान गोठला... आमी उदका पलतडीं व्हिझ करतात... निमाणें कसली व्हडली मजा. ताठ बोटां घेवन, पूण समाधान जावन आमी घरा येतात आनी पयलीं बशी तापयतात आनी रम घालून च्या करतात, तें फायद्याचें आशिल्लें. दुसऱ्या दिसा सकाळीं आमकां वेढा घालपी पांच माजरांक बेगीन जेवण दिवन आमी काळ्या दर्या कडेन वतात. आमी जायत्या ल्हान गांवांतल्यान वतात. आतां वळखीचें चित्र: गांवांतलीं पोरणीं जर्जर घरां, कोंबडी, घोडे, सुणीं, माजर, गाय आदी. हांगा डेल्टा लागसार जायते वाऱ्याचे टर्बाइन आसात जे कशे तरी जाग्या भायर दिसतात. तो कोबीची कापणी. दोळ्याक दिसता तितले कोबीन भरिल्लीं शेतां. ट्रक आनी घोड्याच्या गाडयांनी कोबी भरतात. मागीर खंय तरी गांवांत वा शारांत, फ्लॅप उगडून - कोबीची विक्री उक्ती... चौकटीच्या मदींच आसची पडली जाल्यार. दर्यांतले बकथॉर्न आनी स्लो आशिल्लीं अशेंत झुडपां आमकां दिसतात. सगळे भव्यपणान लटकून कापणी करपाक तयार. म्हज्या प्रॅक्टीसाचो विचार करचो पडटलो... तें पळोवन ते रोमांचित जातले. आमी एनिसाला हांगा विसव घेतात. दोंगराचेर उंचायेचेर एक भग्नावशेश वाडो. हे अवशेश चडशे अदभूत नात, पूण डेल्टा आनी काळ्या दर्याचो दृश्य असोच. हांगाय पांच भटकले उपाशी धांवून वयर येतात, कसलोच प्रॉब्लेम ना... आमकां जेवण आसा आनी तें दिवपाक खोशी जाता. मागीर आमी कोबेक पावतात. आयचें गंतव्य दर्यादेगेरच. सुमार 3 किमी उबगण घाण रस्तो आनी आमकां खडपाचेर एक बरी सुवात मेळटा. आमच्या सकयल दर्याचो आवाज. हांगा आमी सगळे एकलेच (कांय भटकले सोडल्यार अर्थांत). आमच्या मुखार अशेंत रेंवटी दर्यादेग, शिंपल्यो आनी दर्यांतले सर्फ. आमच्या फाटल्यान कचऱ्याचे दोंगर, जर्जर घरां आनी हांगा खंयच्याच मदीं बांदपाचें रेस्टॉरंट. आमी कोयराक दुर्लक्ष करतात (खरेंच तें हांगा शिकचें पडटलें) आनी दर्याच्या दृश्टीकोनाचो आस्वाद घेतात. दुर्दैवान मजगतीं गोठण थंड जाल्या आनी फाल्यां खातीर बर्फ लेगीत हाडला. आमी अजूनय दर्यादेगेर भोंवपाक वतात, आमी पळयल्लीं कांय व्हडली शंख कवच एकठांय करतात आनी दर्यांत आशिल्ल्यान खोशी जातात. सांजवेळार आमकां एका गोड तरणाट्या व्हडल्या कुत्रीची भेट मेळटा. ती पातळ आसून तिचे स्तन व्हडले. आमी तिका खावपाक आनी कितें तरी पिवपाक व्हडलो भाग दितात. बरें, तिका खरेंच उपाशी आशिल्ली. ती इश्टागतीन शेंपडी हालयता. रोमानियेचे सुणे खूब उपकारी आनी मोगाळ आसतात. तृप्त जावन ती बशी मुखार घुंवळ येता आनी न्हीद येता. गोठण वारें आनी पावसांत. इतले अर्दकुटे उपाशी सुणे आनी माजर पळोवन आमकां असीम दुख्ख जाता... गिमाळो आतां कोनशाक पावला... जायते जाण तातूंतल्यान जियेवंक शकचे नात. आमी दुसऱ्या दिसा गाडी चलोवपाचें थारायतात. हवामान खरेंच दर्यादेगेर लांब भोंवपा खातीर तयार केल्लें ना. आमकां खरेंच कांय दीस हांगा रावपाची इत्सा आशिल्ली... पूण कितेंय आसूं... आमी लवचीक आसात. आमचें गंतव्य: कॉन्स्टंट. खरेदी करून भरपाक जाय. थंयचो मार्ग आमकां व्हड रसायनीक प्रकल्प आनी वायू उत्पादन प्रकल्पां कडेन आशिल्ल्या आपत्तीजनक खड्ड्यांच्या रस्त्यांचेर व्हरता. राशीचें हवामान ह्या कुरूप नदरेक फावो जाता. आमकां दिसतात रितीं, उध्वस्त घरां, व्हड इमारती आला साम्यवाद... सगळीं उध्वस्त. सुण्यां आनी माजर हांचे मदीं!! सैमीक रितीन!! आमी नवोदरी पार करतात. फकत गगनचुंबी इमारतींनी तयार जाल्लें दिसता अशें एक कुरूप शार. फास्ट थ्रू आनी ऑन. कॉन्स्टंट लेगीत खूब करडो आनी धुसर थारता. जायत्यो "कुरूप" इमारती. तशेंच येरादारी एक एकूच आपत्ती. येरादारी मार्गनिर्देशन?? आमकां जायते फावटीं मेळनाशिल्लो. बेगीन खरेदी करात आनी हांगाच्यान भायर सरात. आमी एक निमाणी रात डॅन्यूब न्हंयचेर घालतात आनी फाल्यां गाडी चलोवन बल्गेरियांत भितर सरतले. आमी थंय चड वेळ रावपाचे काय कितें तें अजून कळना. आमी घडये बेगीनच ग्रीसाक वचतले... उमाशे उपरांत. निश्कर्श रोमानिया: रोमानियांत आमची सुरवात मात्शी कठीण आनी रोमांचक आशिल्ली. सुरक्षे विशीं आमी अनिश्चीत आशिल्ले. सगळें नवें आनी दुसऱ्या ग्रहाचेर देंवले अशें दिसता. व्हड व्हडली गरिबी, जायतीं उपाशीं सुणीं आनी माजरां... ताची सवय करची पडटा. आमी रातच्या वेळार बशीक डबल लॉक करताले. पूण कांय दिसांनी आमी "पयले"... खरेंच. भूंयप्रदेश चडांत चड अदभूत जावपाक लागलो. व्हड व्हड कार्पार्टेंगबिर्गे (ट्रान्सआल्पिना उंच आल्पायन रस्तो बंद जाल्लो हाची दुख्ख), उपरांत ज्वालामुखी दोंगर, डॅन्यूब डेल्टा आनी काळो दर्या. रोमानिया सोबीत आसा. आमी कांय वेळां जवळजवळ उलोवंक शकनाशिल्लीं. रोमानियन लोक स्वता छान इश्टागत करपी लोक. आमकां "चिकट" परिस्थिती नाशिल्ली. दुसरे वटेन येरादारी आनी चड करून कुरूप शारांनी आमचे कडल्यान बळिश्ट तंत्रिका मागताले. पुरायपणान पिशें ट्रक चालकांक लागून आमी कांय वेळां घामाचो काम केलो. आमी घडये जायत्या गरीब सुण्यांक आनी माजरांक चड काळ विसरचे नात. तातूंतल्या थोड्यांक तरी आमी उपाशी नाशिल्ली रात दिवंक पावले. रोमानियाक अजूनय पयसुल्ल्यान "अस्तंत" मानकां मेरेन पावपाक बरोच मार्ग आसा. इयु रोमानियेक खूब पयशे धुकळटा, पूण तातूंतले बरेचशे पयशे भ्रश्टाचाराच्या दलदलींत बुडटात आनी जाय थंय पावना. तरी लेगीत हांगा परत येवपाची आमी बरी कल्पना करूं येता. वसंत ऋतूंत, जेन्ना सगळें फुलता, देखीक, रोमानिया सदांच एक व्हड साहस म्हणून याद उरतलो... रोमानिया सहज विसरूंक जायना!!राव