इक्वाडोर - गॅलापागोस: इसाबेला आनी सान क्रिस्टोबाल

इसाबेला हांणी केला

प्वेर्टो आयोराां त हां वें पयलेंच इसाबेलाां तल्या म्हज्या रावपा खातीर टू र बुक केल्लें, म्हाका विस्वास दवरल्ल्या सेल्स मॅनेजर केविनाक. आनी म्हज्या आयल्या उपरांत दनपारां तातूंतलो पयलो पयलींच अजेंडेंत आशिल्लो. आमी स्नॉर्कलिंग भोंवडेर इस्लास टिंटोरेराक गेले. आमचो पंगड सुखद ल्हान आशिल्लो आनी जुंवे पयस नाशिल्ले. दर्यादेगेवेल्या सुटयेचेर पयलींच अगणित इगुआना दिसताले. खरेंच तांचेर पावल दवरचें न्हय हाची जतनाय घेवची पडली. आनी व्हाळांनी कांसव, सील आनी टिंटोरेरा शार्क दिसताले. थोड्याच काळा उपरांत आमी पयलींच उदकांत आशिल्ले आनी तेच जनावरां लागींच्यान पळोवंक मेळ्ळे. तशेंच किरणां आनी नुस्तें आशिल्लें. ही भोंवडी पयशांचें सगळ्यांत बरें मोल आशिल्लें हें स्पश्ट. इसाबेला जुंव्यांचेर ‘बेस्ट’ अशें पयलीं शिफारस केल्लें, जरी थंय फकत बोटीन वा चार्टर विमानान वचूंक मेळटा. हो आतां मेरेनचो सगळ्यांत व्हडलो जुंवो, पूण कांय वर्सां आदींच तो पर्यटकांक उक्तो केल्लो.

दुसऱ्या दिसा आमी सरळ फुडल्या भोंवडेर गेले - 'लॉस तुनेलेस'. हाचे खातीर पुराय दीस नियोजीत करचो पडटा, पूण पेंग्विन वांगडा पोंवपाक मेळटा, निळ्या पांयांचे बूबी पळोवंक मेळटात, लावा नळयेचेर हाइक करपाक मेळटा आनी परतून सगळ्या तरांच्या जनावरांक स्नॉर्कलिंग करपाक मेळटा. हे खेपे कार्यावळींत नवी: द सीहॉर्स. 😉 ही भोंवडीय खूब शिफारस करतात.

नवो दीस, नवो भोंवडी, पूण आयज हांव जमनीचेर रावतां. जुंव्याच्या मदल्या भागांत तो पराक्रमी ज्वालामुखीच्या खड्ड्यामेरेन वता. आनी 10km व्यासाचो तो खरोच बळिश्ट! पयलीं उक्त्या चिवांतली येरादारी आनी मागीर मागणी आशिल्ल्या तापमानांत बरी 10 किमी (एक वटेन) लांब हाइक. पूण दृश्य आनी अदभूत ज्वालामुखी दृश्यां दर एका पावलाक मोलादीक आसात. मार्गदर्शकूय म्हान आसा. गॅलापागोसा विशीं तो खूबशीं गजाली सांगता, पूण अर्थांतच खासा करून खड्ड्या विशींय सांगता. मुळांत तो इतलो व्हडलो न्हय, पूण ताचेपरस खूब उंच आशिल्लो ज्वालामुखी. पूण मागीर तळाक ‘निचरो’ जालो आनी मागीर कोसळून हो व्हडलो नवो खड्डो तयार जालो. आनी निमाणो स्फोट अजून सामको ताजो आसा - तो जून २०१८ इस्वेंत.. दर्यांत सगळो मार्ग लावाचो प्रवाह ओतलो. आनी परतून खड्ड्याच्या कुशीकल्यान आनी वयल्यान बुडबुडें मारपी फव्वारा भशेन न्हय. हे लावा प्रवाह अजूनय बरे तरेन पळोवंक मेळटात, कारण ते खूब काळे आसतात आनी उरिल्ल्या लावा भूंयप्रदेशाभशेन पाचवे वाडले नात. व्हड व्हड दृश्यांक लागून तुमी अजूनय सक्रिय ज्वालामुखी आनी पोरन्या लावाचेर चलतात हें रोखडेंच विसरतात.

जुंव्यांचेर दिसपट्ट्या समस्यां विशींय ताणें आमकां खूब सांगलें. देखीक- हांगा सैमीक दुस्मान नाशिल्ल्या वळख करून दिल्ल्या वनस्पत आनी जनावरांचेर सतत झगडपा विशीं. सगळ्यांत चड म्हळ्यार ब्लॅकबेरी, जी खूब बेगीन वाडटा आनी तिचीं बीं कांसव आनी सुकणीं व्हड प्रमाणांत पातळटात. ताका लागून हेर वनस्पत खरपणान फाटीं धुकळटात. ब्लॅकबेरीचीं मुळां इतलीं घट आसतात की कांसवांक तांतयां पुरूंक मेळनात. तुमी प्रत्यक्षांत फकत हाताच्या कामान ब्लॅकबेरीक प्रतिकार करूंक शकतात, पूण तो स्पश्ट कापपा परस बेगीन पातळटा.

जनावरांभशेन वेगवेगळीं बिगर थळावी वनस्पत अर्थांतच मनशान हांगा हाडिल्लीं. उंदीर, बोकड्यो आनी सुणीं हीं सगळ्यांत व्हडली प्लेग. रानटी बोकड्यांक परतून खूब यत्न केल्यार धरूं येता आनी ही समस्या नियंत्रणांत दवरूं येता. सुण्यां कडेन तें चड कठीण. आनी उंदीरांत तत्वीक नदरेन अशक्य. विख मांडूं येतालें, पूण सुकणीं सारकिल्लीं हेर जनावरांय तें खातालीं. खंयचेय परिस्थितींत हे आक्रमक खरेंच पर्यावरण यंत्रणेक गडबड करतात. बोकड्यो पाचवीं खंयचीय वस्तू खातलीं, सुणीं कोंबे, इगुआना सारकिल्या सगळ्या तरांच्या ल्हान जनावरांची शिकार करतले आनी उंदीरांक कांसवाच्या तांतयांची आवड आसता. देखूनच दर एका जुंव्याचेर कांसव पोसपाची सुवात आसा. सगळें सामकें गुंतागुंतीचें, पयलीं तांतयां एकठांय करप, मागीर तांतयां उब्यो करप आनी कांय वर्सां उपरांत परतून स्थलांतरीत करप.

आनी तीं फकत कांय उदाहरणां आशिल्लीं! तातूंतले बरेचशे आसात. पूण कांय जाती स्थीर करप वा परतून हाडप लेगीत शक्य जालां. तातूंत सगळ्यांत चड व्हड कांसव आनी डार्विन फिंच अशें म्हण्टात तांची पुराय श्रेणी हांचो आस्पाव जाता.

आनी मागीर मार्गदर्शकान जुंव्यांचेर दिसपट्ट्या जिणे विशीं थोडें सांगलें. जुंव्यांचेर रावपी लोकांक लेगीत 1950 च्या दशकांत जुंव्यांचेर येवपाक ‘स्वर्गांत रावपी’ घेवन भरती केल्ले. आमच्या मार्गदर्शकान म्हणलें: हय, हें एक परादीस, पूण पर्यावरणीय आनी अर्थीक न्हय - त्या वेळार पावल्ल्या जायत्या जाणांनी आशेल्लें. इक्वाडोरच्या सगळ्या वाठारांतल्यान ते आयिल्ले, देखून गॅलापागोस संस्कृताय ही एक खाशेली भरसण. जुंव्याचेर जिवीत कठीण, सगळें बोटीन वा विमानान पावोवचें पडटा आनी तें सामकें म्हत्वाचें. मजगतीं तांचोय फळां आनी भाजीपालो स्वताची लागवड करपाचो यत्न वाडत आसा. खरेंच हॉस्पिटल फकत मुखेल भुंयेचेर मेळटा. आनी पर्यटन वर्सभर व्हड हंगामांत ना. आनी अर्थांतच थळाव्या लोकांकय क्रूझ जहाजांचेर आशिल्ल्या जायत्या पर्यटकांकडल्यान कांयच मेळना.

पूण लोकसंख्या आनी कुटुंबां अजूनय वाडत आसात. आनी मुखेल भुंयेवयल्यान वा परदेशांतल्यान येवपी नव्या रहिवाशांचें उदक आतां खूब खरपणान नियंत्रीत केलां आनी ते प्रमाण संशोधन कामाक बांदून वा वेळार मर्यादीत आसा.

लांब आनी श्रमीक पयस वचपाचेर ह्या सगळ्या कथांक फावो तो वेळ मेळटा. दनपारां हांव परत शारांत आसां आनी आतां खातीर टूर मॅरेथॉन फाटीं आसा.

इसाबेलाचेर म्हाका सुमार दोन पुराय दीस उरल्यात. फुडें ‘अनिवार्य’ सायकल रायड. पूण हे खेपे पुरायपणान रिलेक्स जालें. दर्यादेगेर ‘वॉल ऑफ टीयर्स’ मेरेन सपाट आसा - गॅलापागोस इतिहासाचो दुख्खाचो भाग. १९५० च्या दशकांत हांगा एक बंदखण चलताली, तातूंत राखणदार चड करून मनमानी आशिल्ले आनी फकत रोजगार/अपमानाच्या हेतून चड कठीण परिस्थितींत कैद्यांक लावा फातरांनी तयार केल्ली व्हडली वण्टी बांदची पडटाली. ही वण्टी आयज हे बंदखणींतली एकमेव अवशेश. वाटेर आनीक कांय थांबो आसात आनी वाटेर दर्यादेग, व्हांटेज पॉयंट, लेगून वा कांसव आसतात, देखून उश्ण सुर्या खाला भोंवडी सामकी मनरिजवण करपी आसता. निमाण्या दिसा हांव फकत दनपारां उसरां परतून सांताक्रूजाक वचचे पयलीं परतून दर्यादेगेचो आनंद घेता. हांव थंय फकत रात रावतां, दुसऱ्या दिसा सकाळीं सरळ सान क्रिस्टोबालाक वता.

‘वॉल ऑफ टीयर्स’ भोंवडेर हो सोबीत मॅंग्रोव दर्यादेग म्हाका मेळ्ळो.

आनी हांगा जुंव्याच्यो आनीक कांय छाप खंयच्याच खाशेल्या क्रमांत नात. 😉 हें नांव

आनी आतां स्नॉर्कलिंग भोंवडेंतल्यान आनीक कांय स्नॅपशॉट. कांय प्रमाणांत वायट दर्ज्याक माफ करात. तातूंतलें चडशें म्हज्या व्हिडियोंतल्या स्क्रीनशॉटांनी तयार केल्लें. देखूनच चित्रां जायत्या भोंवडेंतल्यान येतात. दुर्दैवान तें आतां शक्य नाशिल्लें. तशेंच म्हाका कांय ‘तांत्रिक’ प्रस्न आशिल्ले देखून गॅलापागोसाचे दोन पोस्ट करचे पडले. आनी तें लेगीत चड जालां अशें दिसता.

मत्स्यालयांतलें नुस्तें.

सान क्रिस्तोबाल हांणी केला

परत सप्तका आदीं जंय देंवलो त्या जुंव्याचेर. परतून मुखेल भुंयेचेर वचपाक म्हाका दोन दीस उरल्यात. म्हाका हो जुंवो पयलींच बरोच खबर आशिल्ल्यान प्लाया पुंता कॅरोला अजूनय ना हें म्हाकाय खबर आसा. सुर्यास्त वेळार खास करून सोबीत आसपाक जाय, देखून हांव आदींच थोडे स्नॉर्कलिंग थांबून ल्हान भोंवडेची येवजण करतां, तातूंतले कांय थांबो हांव पयलींय गेल्लो. पूण पुंता कॅरोला दर्यादेग स्वता स्नॉर्कलिंगाकय खूब बरी आसा. हांगा नुस्त्याच्यो जायत्यो रंगीत शाळा पळोवंक मेळटात. आनी मागीर खरेंच निमाणें एक सामको सोबीत सुर्यास्त जाता. दीस सोंपता म्हणसर टूर 360 म्हळ्यार जुंव्याची पुराय भोंवडी करपाची येवजण आसता. आनी स्नॉर्कलिंगाचे थोडे थांबे आसात, पूण दर्यादेगेर भोंवप लेगीत ह्या कार्यावळीचोच एक भाग. देखून तुमकां परतून सगळ्या वटांनी हो जुंवो पळोवंक मेळटा आनी एक खाशेलो हायलायट म्हणून आमकां डॉल्फिनांचें एक व्हडलें कुटुंब मेळटा, जें आमकां कांय मिण्टां खातीर खोशीन सांगात दिता. आमकां खरेंच पळोवंक मेळनाशिल्लें एकूच गजाल म्हळ्यार हातोड्याच्या तकलेच्यो शार्क. किकर रॉका भोंवतणी थोडे नमुने आशिल्ले, पूण ते आमचे सकयल कांय फूट पोंवताले आनी पळोवपाक इतले कठीण आशिल्ले. ह्या व्हड छापांनी आमी परत प्वेर्त बाकेरिझो मोरेनोक वतात, सांजवेळार कांय यादस्तीक विकतें घेतात आनी मागीर दुसऱ्या दिसा परत ग्वायाकिलाक वतात. दर दिसा विमानतळार ३ विमानां देंवतात आनी ३ परतून उड्डाण करतात - अर्थांतच ३ वेगवेगळ्या विमान कंपन्यां कडल्यान. आनी तेंय सुमार त्याच वेळार, म्हणजे ल्हान विमानतळार गजाली सामक्यो व्यस्त जातात. सदचे इतले कर्मचारी नात आनी खंयचे लायनीचेर रांक दवरची तें खरेंच कोणाकूच खबर ना. दुसरे वटेन विमानतळ खरेंच फकत कांय वरां खातीर व्यस्त आसता आनी उरिल्ल्या दिसाक मनशा परस इगुआना पळोवपाची चड शक्यताय आसता.

ऑन आमी गेले.

म्हणल्यार म्हज्या भोंवडेचो तोच हायलाइट ‘गॅलापागोस जुंवे’. आतां आमी ग्वायाकिल आनी दर्यादेगेर चालू आसात.